Nếu bạn đang cố gắng cải thiện khả năng lãnh đạo của mình, chính xác thì bạn nên cố gắng phát triển điều gì?
Trải nghiệm từ đại dịch năm 2020 đã giúp chúng ta rút ra được bài học mạnh mẽ, một kỹ năng quan trọng với một nhà lãnh đạo, đó là khả năng tìm ra loại tư duy cần thiết để giải quyết một thách thức nhất định.
Đưa suy nghĩ sai lầm vào một vấn đề và bạn sẽ thất bại trong việc phân tích dữ liệu khoa học khi điều thực sự cần thiết là một phỏng đoán đánh giá có giá trị.
Hoặc tệ hơn, bạn sẽ tin tưởng vào bản năng của mình về một vấn đề mà ở đó một phân tích dữ liệu đơn giản sẽ cho thấy hiểu biết của bạn không có cơ sở như thế nào.
Những sai lầm như thế này luôn xảy ra, bởi vì các loại nỗ lực khác nhau của con người đòi hỏi các loại kiến thức khác nhau.
Đây không phải là tuyên bố mới, đó chỉ là những gì Aristotle (một nhà triết học và bác học thời Hy Lạp cổ đại – PV) đã giải thích hơn 2.000 năm trước.
Ông vạch ra các loại kiến thức riêng biệt cần thiết để giải quyết các vấn đề trong ba cõi. Techne là kiến thức thủ công: học cách sử dụng các công cụ và phương pháp để tạo ra thứ gì đó.
Episteme là kiến thức khoa học: khám phá ra các quy luật tự nhiên và những sự thật bất khả xâm phạm khác, mặc dù kiến thức này có thể còn chưa được hiểu rõ vào thời điểm hiện tại.
Phronesis tương tự như phán đoán đạo đức: quan điểm và sự khôn ngoan cần thiết để đưa ra quyết định khi các giá trị cạnh tranh đang diễn ra – khi câu trả lời không phải là tuyệt đối, có thể có nhiều lựa chọn và mọi thứ có thể khác với những gì chúng đang có.
Nếu bạn là một nông dân thiết kế hệ thống tưới tiêu hoặc một kỹ sư phần mềm thực hiện một quy trình nhanh, bạn đang ở trong lĩnh vực công nghệ. Nếu bạn là một nhà thiên văn học đang thắc mắc tại sao các thiên hà lại quay theo cách của chúng, thì bạn đang ở trong thế giới nhận thức.
Nếu bạn là một nhà hoạch định chính sách quyết định cách phân bổ các khoản tiền hạn chế, bạn đang ở trong lĩnh vực phronesis.
Lý do mà Aristotle bận tâm khi phác thảo ba loại kiến thức này là chúng đòi hỏi các phong cách tư duy khác nhau – những người gặp khó khăn trong mỗi lĩnh vực này có xu hướng hướng tới những thói quen của tâm trí thỏa mãn và phân biệt chúng với những lĩnh vực khác.
Ý của Aristotle là, nếu bạn có một vấn đề từ tính cần giải quyết, đừng cử một nhà tư tưởng nhận thức luận.
Nhưng hãy tưởng tượng rằng bạn là lãnh đạo của một doanh nghiệp lớn luôn có những thách thức thường xuyên xảy ra trong cả ba lĩnh vực này. Có rất nhiều vấn đề về kỹ thuật khi bạn làm việc để áp dụng các phương pháp và công cụ hiệu quả trong hoạt động của mình.
Bạn cũng có những thách thức về nhận thức; bất cứ điều gì bạn tiếp cận như một vấn đề tối ưu hóa (như tiếp thị hoặc lập kế hoạch sản xuất) đều giả sử có một câu trả lời hoàn toàn đúng ở đó.
Và chắc chắn trong lĩnh vực phronesis sẽ là bất cứ điều gì bạn dán nhãn là vấn đề “chiến lược” – ví dụ như các quyết định về sáp nhập và ra mắt sản phẩm mới, bao gồm sự đánh đổi và nhận ra rằng tương lai có nhiều khả năng khác nhau.
Là một nhà lãnh đạo điều hành một tổ chức nhiều mặt như vậy, nhiệm vụ quan trọng của bạn là đảm bảo các loại tư duy phù hợp đang được sắp xếp để đưa ra các loại quyết định khác nhau.
Điều này có nghĩa là cá nhân bạn cần phải có một số cơ sở với tất cả các phương thức tư duy khác nhau – ít nhất là đủ để nhận ra phương thức nào là phù hợp nhất với một vấn đề nhất định và những người đặc biệt thành thạo về nó.
Điều đó càng đúng đối với những thách thức lãnh đạo lớn nhất trong thế giới hiện đại, những thách thức có phạm vi quá rộng và phức tạp đến mức tất cả những kiểu tư duy này đều được đặt ra cho một vấn đề, theo khía cạnh này hay khía cạnh khác.
Ví dụ, hãy nghĩ về một công ty đang đối mặt với khủng hoảng thanh khoản. Các nhà lãnh đạo công ty cần phải thống nhất chuyên môn về nhận thức để tìm ra giải pháp tối ưu của các hợp đồng cho vay, các hạn chế phát hành và các công cụ tài chính phức tạp – và phán đoán thận trọng về nơi cắt giảm ngắn hạn sẽ ít gây thiệt hại nhất về lâu dài.
Điều này đưa chúng ta đến với đại dịch toàn cầu Covid-19 và những thách thức mà nó gây ra cho các nhà lãnh đạo ở mọi cấp – trong các cơ quan trên toàn cầu, chính quyền của các quốc gia và địa phương, cũng như các doanh nghiệp lớn và nhỏ.
Chắc chắn, hầu hết thế giới đều bị che mắt bởi thảm họa này và những sai lầm ban đầu là không thể tránh khỏi, đặc biệt là những thông tin sai lệch ngay từ đầu.
Tuy nhiên, đã 10 tháng kể từ khi phát hiện ra bệnh nhân đầu tiên. Làm thế nào mà sự tàn phá vẫn diễn ra tràn lan như vậy – và đã phân chia, không được kiểm soát, từ dịch bệnh chết người thành thảm họa kinh tế?
Chẩn đoán của chúng ta, không phải với tư cách là các chuyên gia y tế mà với tư cách là các lãnh đạo trẻ, nhiều nhà lãnh đạo đã vấp phải bước cơ bản là xác định bản chất của thách thức mà họ phải đối mặt và xác định các kiểu tư duy khác nhau phải gánh chịu ở những điểm khác nhau .
Vào những tuần đầu năm 2020, Covid-19 đã tự giới thiệu mình như một vấn đề khoa học, nằm trong lĩnh vực nhận thức luận.
Nó ngay lập tức đặt ra các loại câu hỏi mà câu trả lời đúng tuyệt đối có thể được tìm thấy, được cung cấp đủ dữ liệu và khả năng xử lý: Đó là loại virus nào? Nó từ đâu đến? Nó truyền bệnh như thế nào? Đặc điểm của những người bị ảnh nhiễm bệnh nặng nhất là gì? Liệu pháp nào giúp ích nhiều nhất? Và việc đóng khung vấn đề ngay lập tức đó đã khiến các nhà lãnh đạo – và những người mà họ có ảnh hưởng – đặt nặng lên sự hướng dẫn của các nhà tư tưởng nhận thức: cụ thể là các nhà khoa học.
Ví dụ, ở Anh, điều này được chuyển thành việc đưa ra quyết định dựa trên một mô hình do các nhà nghiên cứu tại Đại học Imperial đưa ra.
Mô hình này đã sử dụng dữ liệu thu thập được cho đến nay để dự đoán cách virus sẽ lây lan trong những tuần tới.
Tại các cuộc họp thường xuyên của Nhóm cố vấn khoa học cho các trường hợp khẩn cấp, có một quan chức chính phủ tham dự, và ngay từ đầu, ông đã cố gắng đưa một số cân nhắc thực tế và chính trị vào các cuộc thảo luận.
Ông ấy đã nhanh chóng ở đúng cương vị của mình, chỉ ở đó để quan sát. Thật vậy, các thành viên khá sốc khi một người nào đó từ thế giới chính sách sẽ cố gắng gây ảnh hưởng đến “những gì được cho là một quy trình khoa học công bằng.”
Nhưng thực tế là, trong khi khám phá khoa học là một thành phần hoàn toàn cần thiết của phản ứng, thì điều đó vẫn chưa đủ, bởi vì những gì đang xảy ra đồng thời là sự leo thang của tình hình như một cuộc khủng hoảng xã hội.
Rất nhanh chóng, nhu cầu nảy sinh để có suy nghĩ cứng rắn về sự đánh đổi – kiểu cân nhắc chính trị xem xét nhiều chiều và được thông báo bởi các quan điểm khác nhau (tư duy phronetic của Aristotle).
Các xã hội và tổ chức rất cần các quy trình đáng tin cậy để đạt được sự cân bằng có thể chấp nhận được giữa các yếu tố sức khỏe con người quá khác nhau để đưa vào các phương trình gọn gàng.
Phản ứng của đại dịch hóa ra không phải là một thử thách lấy-dữ-liệu-và-bẻ-số-nhưng vì nó đã được đúc kết rất chắc chắn như vậy ngay từ đầu, nó vẫn (và vẫn) tập trung trong lĩnh vực đó.
Kết quả là, các nhà lãnh đạo đã chậm bắt đầu giải quyết những thách thức xã hội này.
Giải pháp thay thế là gì? Một nhà lãnh đạo vĩ đại phải làm gì trong một cuộc khủng hoảng như vậy? Chúng tôi tin rằng cách tiếp cận đúng với đại dịch Covid-19 sẽ là thu hút tất cả những kiến thức có liên quan đến bệnh dịch của các nhà dịch tễ học, virus học, bệnh học, dược sĩ, v.v.
Nhưng để đảm bảo phạm vi của vấn đề được hiểu rộng hơn tiêu điểm của chúng. Xu hướng thói quen nhận thức của tâm trí bị thu hẹp, đi vào các lĩnh vực khoa học, nơi có thể có được những câu trả lời tuyệt đối, không thể khác.
Tuy nhiên, cách tiếp cận đúng sẽ là nhân tố những đóng góp đó vào những gì được hiểu ngay từ đầu là một hệ thống phức tạp của một thách thức cũng đòi hỏi tư duy tổng thể và các quyết định cân bằng giá trị.
Nếu ngay từ đầu các nhà lãnh đạo đã định khung đại dịch là một cuộc khủng hoảng đòi hỏi mức độ phán xét chính trị và đạo đức cao nhất, chứ không chỉ là dữ liệu khoa học và khám phá, thì những người ra quyết định ở tất cả các cấp sẽ không thấy mình bị tê liệt
Liên quan đến ví dụ, các quy định về mặt nạ, các lệnh cấm tụ tập đông người, đóng cửa và mở cửa lại cơ sở kinh doanh cũng như các chính sách về viện dưỡng lão – khi kết quả thử nghiệm cho thấy rất khó để thu thập, biên soạn và so sánh.
Phải thừa nhận rằng chúng ta đang vẽ bằng một nét vẽ rộng ở đây, chắc chắn một số nhà lãnh đạo đã cân bằng các ưu tiên cạnh tranh và quản lý các thảm họa của năm 2020 hiệu quả hơn những người khác.
Mục tiêu ở đây không phải là chỉ tay mà chỉ đơn giản là sử dụng ví dụ cực kỳ nổi bật về Covid-19 để nhấn mạnh trách nhiệm cơ bản nhưng bị các nhà lãnh đạo đánh giá thấp.
Một phần công việc của bạn với tư cách một nhà lãnh đạo là định hình các vấn đề mà bạn muốn mọi người dùng sức lực của họ để giải quyết. Việc đóng khung đó bắt đầu bằng việc hiểu bản chất của một vấn đề và truyền đạt cách thức tiếp cận vấn đề đó.
Kêu gọi mọi người cân nhắc ý kiến của họ về một vấn đề thực sự là vấn đề của phân tích dữ liệu là một công thức cho thảm họa. Và khăng khăng “đi theo khoa học” khi khoa học không thể đưa bạn đến gần đủ là một cách làm tê liệt và gây thất vọng cho mọi người.
Khả năng mở rộng quy mô tình huống và loại kiến thức mà nó yêu cầu là một kỹ năng bạn có thể phát triển bằng cách thực hành có chủ ý, nhưng bước đầu tiên cần thiết chỉ đơn giản là đánh giá cao rằng những loại kiến thức khác nhau tồn tại và bạn có trách nhiệm nhận ra cái nào và gọi tên cái nào vào thời điểm nào.
Mặc dù vậy, những nỗ lực của Aristotle, hầu hết các nhà lãnh đạo đã không nghĩ nhiều về lĩnh vực kiến thức và những vấn đề họ có thể giải quyết. Kỳ vọng điều đó sẽ thay đổi khi các doanh nghiệp và xã hội phải đối mặt với những thách thức ngày càng phức tạp và quy mô lớn
Theo Thương gia & Thị trường
