Cục THADS Long An vẫn làm ngơ dù biết Phán quyết trọng tài không thực hiện được

Sau 6 năm, Cục THADS tỉnh Long An liên tục “chiều” theo yêu cầu của CPL nhưng càng thực hiện, càng lún sai, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm thiệt hại hàng trăm tỉ đồng cho chủ đầu tư, cùng nhiều hệ luỵ khác. Khi vụ thi hành Phán quyết Trọng tài rơi vào “mê cung”, Cục THADS tỉnh Long An sa lầy, nên gửi văn bản “cầu cứu” Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Long An…

Từ doanh nghiệp “thiên đường thuế” đến “3 không” ở Việt Nam

Suốt gần 3 năm qua, Báo (nay là Tạp chí) Người cao tuổi và Tạp chí điện tử Ngày mới đã vào cuộc xác minh, điều tra, đăng hàng chục bài phản ánh liên quan đến vụ tranh chấp dẫn đến Phán quyết Trọng tài số 29/12 ngày 25/4/2013 của VIAC và quá trình thi hành Phán quyết này được xem là một trong những vụ việc “kỳ cục” nhất từ trước tới nay (!)

Liên quan đến nguyên đơn là CPL đã được chúng tôi nêu rõ trong nhiều bài viết. Xin được tóm tắt lại như sau: Tại Văn bản số 1606/ANCTNB-P4 ngày 7/11/2018 của Bộ Công an, xác định: CPL là Công ty con của Chuang’s Consortium International Limited (Công ty Chuang’s). CPL đăng kí trụ sở hoạt động tại British Virgin Islands (BVI), là “thiên đường thuế” số một thế giới. Đến nay, CPL không có thông tin về đăng ký đầu tư, đăng ký kinh doanh và chưa được cấp phép hoạt động thương mại tại Việt Nam”.

Công ty mẹ Chuang’s đăng ký thành lập tại một “thiên đường thuế” khác là Bermuda. Các công ty đăng ký giao dịch tại BVI và Bermuda nhằm phục vụ cho “những mục đích đặc biệt” (“Special Purpose Vehicle” – SPV). Vì “mục đích đặc biệt” nên suốt hơn một thập niên có mặt ở Việt Nam, CPL luôn là doanh nghiệp có ít nhất “3 không”: Không xin phép mở Văn phòng đại diện; không lập hồ sơ đăng ký doanh nghiệp đầu tư dự án; không mở tài khoản và đăng ký với Ngân hàng Nhà nước khi chuyển 15,6 triệu USD vào Việt Nam… Làm ăn kiểu “3 không” nên thời gian qua, CPL bị công luận cả nước vạch trần là doanh nghiệp đến từ “Thiên đường thuế”, có dấu hiệu chuyển tiền “lậu”, đầu tư “chui”…

Ngoài ra, CPL đã có một loạt hành vi thể hiện dấu hiệu trái pháp luật khác liên quan đến vụ tranh chấp.

Dự án Khu dân cư cao cấp và Trường đua ngựa 500 ha đất tại huyện Đức Hoà, tỉnh Long An, do Công ty CP Địa ốc Hồng Phát (Công ty Hồng Phát) làm chủ đầu tư. Trong đó, Giai đoạn 1 triển khai “Khu dân cư cao cấp”, với 273ha đất. Nhận thấy quy mô, tính khả thi của Dự án, nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước muốn hợp tác với chủ đầu tư, trong đó có CPL.

Ngày 1/6/2007, Công ty Hồng Phát và CPL kí “Thỏa thuận khung”, nội dung: Tổng số vốn đầu tư ban đầu cho Giai đoạn 1 của Dự án là 140 triệu USD; hai bên dự định sẽ kí kết một Hợp đồng thành lập “Công ty liên doanh” với vốn điều lệ 21,4 triệu USD, trong đó Công ty Hồng Phát góp 30% bằng giá trị Quyền sử dụng đất, CPL góp 70% bằng tiền mặt. CPL “tạm ứng” 15,6 triệu USD (được tính vào tiền góp vốn của CPL khi thành lập Công ty liên doanh) để trả cho các khoản chi phí bồi thường về đất.

Vừa ký Thỏa thuận khung (thực chất là “Biên bản ghi nhớ”) chưa được 3 tuần, CPL qua Công ty mẹ Chuang’s đã đưa Dự án lên sàn chứng khoán Hồng Kông ngày 21/6/2007, quảng cáo CPL đang “sở hữu” 70% Dự án bất động sản vô cùng hoành tráng, quy mô đến 273ha đất, có tên “Saigon Beverly Hills”. Các cổ đông, nhà đầu tư tưởng Chuang’s và CPL đang sở hữu dự án bất động sản “khủng” tại Việt Nam lên đến hàng trăm triệu USD nên mạnh dạn đầu tư, làm cổ phiếu lập tức tăng giá, giúp “hai mẹ con” thu lợi đến 80 triệu USD.

Rõ ràng, đây là chiêu trò “đánh lận con đen”, ma mãnh, có dấu hiệu lừa đảo bởi không hề có dự án nào ở Việt Nam mang tên “Saigon Beverly Hills”. Còn Dự án do Công ty Hồng Phát làm chủ đầu tư thời điểm đó chưa được tỉnh Long An chứng nhận đầu tư, toàn bộ 273ha đất vẫn thuộc quyền sử dụng của các hộ dân, nhưng CPL muốn kiếm lợi ngay, thể hiện bằng bất chấp thủ đoạn.

Quá trình triển khai, Dự án có nhiều phát sinh, dẫn đến chi phí tăng cao so với dự kiến thế nhưng CPL khước từ ngồi lại với chủ đầu tư để bàn bạc, tìm cách tháo gỡ, dẫn đến bất đồng sâu sắc. Bị CPL bỏ rơi trong lúc khó khăn nhất, một mình chủ đầu tư phải tìm cách xoay trở vượt qua để Dự án không bị thu hồi, sẽ mất trắng.

“Chạy làng” bỏ Dự án, đến khi Công ty Hồng Phát được cấp 13 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Giai đoạn I với 232,66 ha đất (trong số 273ha đất) thì CPL quay lại, đâm đơn tố cáo Chủ tịch HĐQT Công ty Hồng Phát “chiếm đoạt 15,6 triệu USD”. Việc này thể hiện mưu đồ vô cùng thâm hiểm của CPL, nhằm đẩy chủ đầu tư vào vòng lao lý để độc chiếm Dự án. Rất may, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã vào cuộc làm rõ, và có kết luận ngày 1/4/2010, xác định chủ đầu tư làm ăn đàng hoàng, số tiền 15,6 triệu USD đã được Công ty Hồng Phát sử dụng cho Dự án, không có hành vi chiếm đoạt. Tranh chấp giữa hai công ty là “tranh chấp kinh tế dân sự”.

Chính hành vi thể hiện vu cáo trắng trợn chủ đầu tư, CPL đã tự biến mình từ đối tác thành đối nghịch với Công ty Hồng Phát. Hơn ai hết, CPL hiểu rõ, khi sử dụng thủ đoạn thể hiện sự tàn độc với chủ đầu tư thì cơ hội hợp tác xem như đã chấm dứt. Bởi chẳng có ai muốn hợp tác, liên doanh với người xem mình như kẻ thù, sẵn sàng hạ độc thủ để tiêu diệt…

… Đến Phán quyết Trọng tài “3 sai”

Sau đòn thể hiện “hạ độc thủ” chủ đầu tư bất thành, ngày 21/8/2012, CPL khởi kiện đến Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (gọi tắt VIAC), yêu cầu Công ty Hồng Phát tiếp tục thực hiện Thoả thuận khung. Thụ lý đơn kiện, Hội đồng VIAC, gồm ông Nguyễn Chính (chủ tịch), ông Đặng Hùng Võ (cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường) và ông Chu Khắc Hoài Dương đã họp để giải quyết.

Dù phía Công ty Hồng Phát vắng mặt và có khiếu nại nhưng Hội đồng 3 trọng tài VIAC vẫn ra Phán quyết Trọng tài số 29/12, phát hành ngày 25/4/2013: Chấp nhận yêu cầu của CPL, Công ty Hồng Phát tiếp tục thực hiện Thoả thuận khung, bao gồm quá trình xin cấp phép và đạt được chứng nhận đầu tư cho Công ty liên doanh được thành lập giữa Hồng Phát và CPL. Hồng Phát sẽ đóng góp phần đất giai đoạn 1 vào liên doanh. Về “phí trọng tài”, Hội đồng “tính ra” con số 114.207,16 USD, trong đó Hồng Phát thua kiện phải nộp 91.365,73 USD (80%); CPL chịu 20%. Do CPL đã bỏ tiền đóng trước toàn bộ “phí trọng tài” nên Hồng Phát phải trả lại cho CPL 91.365,73 USD.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia pháp lý đã chỉ ra Phán quyết Trọng tài có dấu hiệu sai mang tính hệ thống, cả về hình thức lẫn nội dung; trong đó, thể hiện rõ dấu hiệu vi phạm Hiến pháp về quyền tự do kinh doanh.

Trong bài viết trước đây, chúng tôi đã chỉ rõ Phán quyết Trọng tài có ít nhất 3 điểm sai nghiêm trọng:

Thứ nhất, theo quy định của Luật Đầu tư và các quy định pháp luật khác có liên quan, việc thành lập Công ty liên doanh phải do “ý chí tự nguyện” của các bên đương sự, không ai được làm thay. CPL đã tự biến mình thành đối nghịch, xem Công ty Hồng Phát như kẻ thù “không đội trời chung”. Thể hiện một CPL đầy mưu mô, thủ đoạn, sẵn sàng triệt hạ chủ đầu tư, nên Công ty Hồng Phát nêu ra quan điểm chấm dứt hợp tác là có căn cứ. Thế nhưng Hội đồng VIAC lại buộc ép hai bên đang như “nước với lửa” cùng “sánh đôi”, việc này là thể hiện trái với quy định của pháp luật, cũng không hợp với lẽ thường.

Thứ hai, CPL đến từ “thiên đường thuế” BVI, có dấu hiệu muốn làm ăn “chui”, thể hiện vi phạm pháp luật Việt Nam. Rõ ràng, với một CPL “3 không” thì không đủ điều kiện để đứng tên trong Công ty liên doanh theo quy định của Luật Đầu tư năm 2005. Nhưng Hội đồng VIAC lại hết lòng “thương”, cho CPL như ý, vậy thì hai bên sẽ lập “liên doanh” theo kiểu nào?

Thứ ba, Liên quan đến khoản 15,6 triệu USD “tạm ứng” cho Dự án: CPL chuyển ngoại tệ vào Việt Nam khi chưa được cấp phép đầu tư cũng như chưa được cấp phép hoạt động thương mại tại Việt Nam, là thể hiện dấu hiệu làm trái quy định của pháp luật về đầu tư và thương mại. CPL cũng không đăng ký với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, là thể hiện có dấu hiệu chuyển “lậu”, lộ rõ vi phạm pháp luật hình sự. Không loại trừ khả năng, số ngoại tệ này là “tiền đen”, đưa vào Việt Nam với mục đích “rửa tiền”. Hội đồng VIAC chẳng những không làm rõ mà còn “hợp thức hóa” cho CPL bằng việc công nhận số ngoại tệ này rồi lấy làm căn cứ để tính “phí trọng tài” đến 114.207,16 USD.

Chỉ ra nhiều điểm bất thường, ngày 21/5/2013 Công ty Hồng Phát có đơn đề nghị tòa án hủy Phán quyết Trọng tài. Dù hàng loạt vi phạm đã bày ra trước mắt nhưng ngày 25/9/2013, TAND TP Hồ Chí Minh với bộ 3 thẩm phán: Nguyễn Công Phú (chủ tọa), Nguyễn Thu Chinh và Phạm Thị Duyên, ra Quyết định số 1171/2013/KDTM-ST “không hủy Phán quyết Trọng tài”.

Ngăn chặn Hồng Phát rồi “uỷ thác”…

Một CPL “3 không”, có nhiều dấu hiệu xem thường pháp luật Việt Nam, lại dễ dàng có trong tay Phán quyết Trọng tài “3 sai” rồi biến phán quyết này thành “kim bài”, mặc tình “hô mưa, gọi gió”, thoải mái “khiển” Cơ quan THADS suốt nhiều năm qua.

Hồ sơ thể hiện: Việc thi hành Phán quyết Trọng tài lúc đầu do Cục THADS TP Hồ Chí Minh tổ chức thực hiện từ ngày 29/10/2013, giao Chấp hành viên Bùi Bắc tổ chức thi hành. Ngày 14/11/2013, Chấp hành viên Bùi Bắc kí văn bản gửi Ngân hàng Công thương Chi nhánh TP Hồ Chí Minh đề nghị hỗ trợ cung cấp hồ sơ liên quan đến các Hợp đồng mà ngân hàng đã cho Công ty Hồng Phát vay thế chấp bằng 13 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, với 232,66 ha. Tiếp đến, ngày 9/12/2013, ông Bùi Bắc kí Văn bản số 2079/CTHA gửi Sở Tư pháp tỉnh Long An đề nghị ngăn chặn toàn bộ 13 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Công ty Hồng Phát.

Công ty Hồng Phát đã có văn bản khiếu nại đối với Phán quyết Trọng tài “3 sai” gửi các cơ quan có thẩm quyền. Do Phán quyết Trọng tài đã có hiệu lực, nên ngày 30/11/2013, Công ty Hồng Phát có văn bản xác định sẽ thực thi Phán quyết Trọng tài, nhưng phải trên tinh thần thiện chí của hai bên, đúng theo quy định pháp luật. Ngày 25/4/2014, Công ty Hồng Phát có văn bản gửi lãnh đạo Tổng cục THADS, Bộ Tư pháp và Cục THADS TP Hồ Chí Minh nêu rõ những khó khăn chồng chất của Dự án, cộng thêm Văn bản ngăn chặn số 2079/CTHA sẽ đẩy chủ đầu tư vào chỗ phá sản.

Văn bản ngày 30/11/2013 của Công ty Hồng Phát thể hiện rõ sự thiện chí của Chủ đầu tư

Tiếp nhận sự uỷ thác kèm hồ sơ, chắc chắn lãnh đạo Cục THADS tỉnh Long An, trong đó có Cục trưởng lúc này là ông Nguyễn Văn Gấu đã nghiên cứu và phát hiện nhiều “lỗ hổng” trong Phán quyết Trọng tài, rõ nhất là việc buộc nguyên đơn và bị đơn cùng lập “liên doanh”. Lẽ ra, Cục trưởng Nguyễn Văn Gấu phải kí văn bản đề nghị VIAC và TAND TP Hồ Chí Minh giải thích rõ cũng như hướng dẫn cách thức để thi hành Phán quyết Trọng tài “vừa kì, vừa lạ” này.Sau gần 1 năm “ngâm cứu”, Cục THADS TP Hồ Chí Minh quyết định không thực thi Phán quyết Trọng tài “3 sai” nữa. Ngày 18/8/2014, Phó Cục trưởng Cục THADS TP Hồ Chí Minh Phạm Thị Thanh Loan kí Quyết định “ủy thác” cho Cục THADS tỉnh Long An tiếp tục “thi hành án”.

Cục trưởng Nguyễn Văn Gấu (đứng) trong một buổi họp báo khi còn tại vị

Song song đó, Cục trưởng Nguyễn Văn Gấu nhất thiết phải có văn bản gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) tỉnh Long An, đề nghị “hướng dẫn hình thức, trình tự thủ tục, hồ sơ, cơ sở pháp lý để CPL và Công ty Hồng Phát thành lập Công ty liên doanh”.

Nhưng, không cần lời giải thích cho Phán quyết Trọng tài “3 sai”, cũng bất cần ý kiến chuyên môn của Sở KH&ĐT, Cục trưởng Nguyễn Văn Gấu kí Quyết định số 01/QĐ-CTHA ngày 1/10/2014 “thi hành án theo đơn yêu cầu của CPL”. Cùng ngày, Cục trưởng Nguyễn Văn Gấu ký văn bản phân công Chấp hành viên Đỗ Văn Minh tổ chức thực hiện Quyết định số 01/QĐ-CTHA.